دومین جلسه کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه تبریز برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تبریز دومین جلسه کمیته اخلاق پژوهش با حضور رئیس دانشگاه تبریز و اعضای کارگروه در تالار علامه جعفری برگزار شد.

دکتر میر رضا مجیدی رئیس دانشگاه تبریز و رئیس کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه تبریز در ابتدای جلسه ضمن تجلیل از مقام شامخ دکتر یعقوب قاسمی خویی استاد فقید دانشگاه تبریز، افزود: اخلاق جزء مفاهیم مورد سفارش در دین اسلام است و مکرراً در قرآن مجید و احادیث و سخنان بزرگان دینی و علمی بر رعایت اخلاق در همه شئون فردی و اجتماعی تأکید شده است.

دکتر مجیدی با اشاره به اینکه در مقولاتی که جنبه ارزشی داشته باشند امکان وقوع اتفاقات اخلاقی وجود دارد افزود: با توجه به اینکه مقوله علم و پژوهش دارای ارزش است امکان وقوع اتفاقات غیراخلاقی در آن وجود دارد و متأسفانه در جامعه به دلایل مختلف ازجمله بی‌اطلاعی از قوانین و فرآیندها در امر پژوهش و علم نیز شاهد بروز کارهای غیراخلاقی هستیم و برحسب وظیفه اخلاقی، قانونی و دینی لازم است مانع انجام چنین کارهایی بشویم.

رئیس دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه ملاک سنجش قدرت و اعتبار در جهان امروزی بر اساس پژوهش و یافته‌های علمی است افزود: نمی‌توان با کپی‌برداری غیرقانونی و نادیده گرفتن حقوق پژوهشی افراد به اعتبار و ارتقاء دست‌یافت و وظیفه قانونی و اخلاقی تمامی دانشگاهیان بالأخص مسئولین ایجاب می‌نماید با افرادی که به دلیل رعایت نکردن موازین موجب تضییع حقوق پژوهشی و علمی دیگران شوند و همچنین موجب خدشه‌دار شدن اعتبار و نام دانشگاه تبریز شوند به نحو مقتضی برخورد قانونی نمایند.

رئیس کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه تبریز بر ضرورت مشخص شدن نقش افراد و میزان تأثیر آن‌ها در پایان‌نامه و مقالات بر اساس روال قانونی تأکید کرد و افزود: استفاده از وسایل آزمایشگاهی و انجام برخی کارهای خدماتی، دلیلی بر ذکر اسامی افراد در مقالات نیست. با این وجود، درج نام اساتید راهنما، مشاور و دانشجو که در پروندۀ پایان‌نامه یا رساله ثبت شده است در تمام بروندادهای مستخرج از آن الزامی است.

در ادامه نشست دکتر اصغر عسگری معاون پژوهش و فناوری دانشگاه و دبیر کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه بر نقش فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی قوانین به اساتید و دانشجویان در جلوگیری از تضییع حقوق مؤلفان و پژوهشگران تأکید کرد و افزود: ضروری است علاوه بر فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی موارد قانونی و حقوقی به‌صورت واضح و مشخص، از رویکردها و دستاوردهای فناورانه همچون سامانه همانندجویی درزمینهٔ پیشگیری از وقوع تخلفات علمی استفاده نماییم. دکتر عسگری با اشاره به تأمین اعتبار استفاده از سامانه همانند جویی توسط دانشگاه تبریز افزود: امکان ارزیابی حقوق مؤلفین و جلوگیری از کپی‌برداری غیرقانونی در همه تألیفات علمی و پژوهشی اعم از پایان‌نامه و مقاله توسط این سامانه برای دانشگاهیان مقدور خواهد بود. ایشان از تلاش های ارزنده مدیریت تحصیلات تکمیلی دانشگاه در این خصوص قدردانی نمودند.

دبیر کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه در نهایت تاکید کردند که عدم همکاری اساتید مشاور در پایان نامه ها و رساله ها دلیلی برای عدم درج اسامی آنها در کارهای علمی مستخرج محسوب نمی شود و اگر استاد مشاوری در انجام کارهای پایان نامه و رساله مشارکت سازنده ای ندارد، استاد راهنما باید قبل از اتمام پایان نامه، چنین موارد را از مدیریت تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیگیر شود تا نام ایشان از پایان نامه حذف شود.

در ادامه نشست دکتر رسول زوارقی رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تبریز ضمن بیان گزارشی از دبیرخانه کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه و پرونده های واصله در این خصوص، بر ضرورت تشکیل کارگاه‌های آموزشی به‌صورت مجازی درزمینهٔ آشنایی با حقوق مؤلفان و نویسندگان برای دانشجویان و اساتید تأکید نمود و افزود: برخی از افراد به دلیل عدم آگاهی از قوانین مرتکب تخلف و تضییع حقوق سایر ذینفعان پژوهشی می‌شوند که می¬توان با اطلاع‌رسانی از طریق برگزاری کلاس آموزشی، درج موارد قانونی در فرمها، بهره‌گیری از پتانسیل فضای مجازی و وب سایت دانشگاه وقوع چنین تخلفات پژوهشی را کاهش داد.

در ادامه جلسه، متن نامه‌ها و گزارش‌های ارسالی به دبیرخانه کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه در خصوص تضییع حقوق پژوهشی در چند مقاله و پایان‌نامه قرائت گردید و اعضای کمیته برحسب مستندات و قوانین به بررسی موارد پرداختند. در نهایت در خصوص گزارش ها و شکایت های دریافتی، بر اساس مدارک و مستندات، تصمیمات لازم اتخاذ گردید.